Van commerciële innovatie naar Django Reinhardt - Een kleine stap...

Afgelopen zaterdag zakten we met een groep vrienden af naar het Marokkaans restaurant Le Berbère. Na een heerlijke Tajine geraakten we in gesprek met de eigenaar-kok. Als snel ging het over de huidige crisis en hoe die ook de horeca treft. Maar zijn restaurant heeft daar niet onder te lijden. Waarom niet? Het is anders dan de tientallen andere tavernes in de buurt. Mensen zijn zelfs bereid om zich tot 30 km te verplaatsen om te tafelen. Markant werd het helemaal toen hij aangaf dat recent in de buurt een nieuw restaurant opende. Toen hij passeerde zag hij staan "Russisch-Franse keuken". Hij moest zich bedwingen om niet binnen te gaan en de nieuwe uitbater te adviseren "Franse" direct te schrappen. "Durven kiezen om anders te zijn" is zijn mantra. Wat een voorbeeld van commerciële innovatiespirit.

Toeval wil dat bij het naar huis rijden een song van Django Reinhardt op de radio werd gespeeld. Bij het horen van jazz moet ik dankzij Frank Barrett spontaan aan innovatieve organisaties denken. Barrett gebruikt de improvisatie in jazz immers als  een prachtige metafoor voor leerprocessen in organisaties. Maar de Belg Django Reinhardt speelt niet zomaar jazz. Hij vond zijn eigen stijl uit: de jazz manouche of Gipsy Jazz.  Karakteristiek voor dit type jazz is dat het gespeeld wordt door enkel snaarinstrumenten. In 1928 geraakte de 18-jarige Reinhardt zwaar verbrand bij een brand in zijn woonwagen. Dit resulteerde in 3 verlamde en misvormde vingers aan zijn linkerhand. Over een crisis gesproken... Maar Reinhardt weigerde zich er bij neer te leggen dat gitaarspelen niet meer mogelijk zou zijn. Gedurende zijn verblijf van 2 jaren in het ziekenhuis leerde hij opnieuw spelen, meteen de start van de ontwikkeling van een eigen muziekstijl.

Het zou een beetje cynisch zijn om te stellen dat Django Reinhardt's succes een rechtstreeks gevolg was van de tegenslag die hij had. Feit is wel dat dit ongeluk Reinhardt nog meer aanzette om een eigen muziekstijl te ontwikkelen. Trouwens, in de tweede fase van zijn relatief jonge carrière (hij stierf op 45-jarige leeftijd), begon hij zich meer toe te leggen op be-pop en op elektrische muziek. Reinhardt was dus niet bepaald iemand die zich wentelde in zijn succes.

En daarmee was die avond de cirkel rond. Innovatie, ook binnen bedrijven, vraagt het lef om te kiezen. Een crisis schept omstandigheden waarin de nood tot keuze nog verscherpt. Niet kiezen is in elk geval bij voorbaat  vaak verliezen. En ja, wat vandaag nieuw is, kan morgen gekopieerd worden. Het is een argument van velen om vooral niet te innoveren. Je kan er natuurlijk voor zorgen dat kopiëren moeilijk is. Django Reinhardt kon geen muziek lezen, noch schrijven. Zijn muziek was dus voor ieder moment uniek. Het is duidelijk aan wie marketeers die het pop-up retail concept bedachten, schatplichtig zijn. Er kan zich  morgen een nieuw Marokkaans restaurant in de buurt van Le Berbère openen. Maar ik weet één ding: Driss, de uitbater, zal er voor zorgen dat hij net iets anders zal bieden...