William Baumol is een Amerikaanse economist die vooral bekend is voor zijn theorieën omtrent 'contestable markets', markten gekend door een lage intrededrempel die zich meestal kenmerken door een sterke prijsconcurrentie. Het zou op zich het uitgangspunt kunnen zijn voor een brug naar innovatie, misschien voor een andere keer. Diezelfde economist heeft echter een effect naar zich genoemd gekregen: het Baumol's effect of ook wel eens Baumols's disease genoemd. Ze beschrijft dat het aandeel van de tertiaire en vooral ook quartaire sector in de globale personeelskost van een regio automatisch stijgt omdat die sector niet dezelfde productiviteitsstijging kent als de primaire en secundaire sectoren. Wat de quartaire sector betreft, speelt de wet alvast mee in de huidige discussies over de economische impasse waarin West-Europa zich bevindt.
De volgende vraag dringt zich op: is het Baumol's disease een dogma of zijn er wel degelijk mogelijkheden om de effecten van de wet te doorbreken? Zijn we met andere woorden in staat om in de meer en meer op diensten georiënteerde Westerse economie door innovatie ook op vlak van diensten een sterke productiviteitsverhoging te realiseren?
Zeker wel, lijkt me. Een combinatie van economies of scale en scope biedt perspectieven om de productiviteit in dienstenomgevingen sterk te verhogen. Schaaleffecten kunnen ook in dienstenomgevingen een hefboom zijn naar hogere productiviteit. Op vlak van informatisering is dit duidelijk: meer diensten vanuit een zelfde ICT infrastructuur verlaagt sterk de total cost of ownership. Onnodig te zeggen dat de overheid nog een weg af te leggen heeft om die schaaleffecten maximaal te benutten. Maar ook kmo's kunnen hun voordeel doen met het sharen van ICT structuur. Het woord 'Cloud' is u allicht niet vreemd. Een andere vorm van schaaleffect resulteert uit het delen van klanteninfomatie met partnerbedrijven: informatie over aankoopgedrag van klanten, over nieuwe noden van klanten...hoe meer informatie, hoe beter u met nieuwe diensten kan inspelen op nieuwe noden.
Economies of scope verhogen bijvoorbeeld de productiviteit van salesprocessen in een dienstenomgeving. Meer aanbod per klant zorgt ervoor dat uw marginale saleskosten kunnen dalen. Met wat goede wil kan je de Staatshervorming zien als een drang naar meer Economies of Scope op niveau van de Gewesten.
Maar zijn er geen beperkingen? Kan je quartaire sectoren als zorg en onderwijs wel op een traject van hogere productiviteit zetten? In de zorgsector worden op dit moment alvast proefprojecten gelanceerd om veel meer zorg te verankeren in de thuisomgeving. Meer en meer technologie is voorradig, maar de transitie vergt natuurlijk ook een maatschappelijke gedragenheid. Is het denkbaar dat het onderwijs dezelfde richting uitgaat? De eerste proefballon, noodgedwongen opgelaten door de KULeuven gezien de overvolle auditoria, was alvast nog geen voltreffer.
Kortom: Baumol zijn theorie bijt zeker van zich af en zal ons de volgende jaren en decennia allicht nog wel parten spelen. Maar het hoeft geen betoog dat ook onze dienstensector resoluut voor innovatie moet kiezen om fundament te worden voor duurzame groei...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten