De Wet van dalende opbrengsten als drijver voor innovatie...

Stel u volgende dilemma voor waarmee elke landbouwer wel eens af te rekenen krijgt. Het is crisis en je probeert de opbrengst op het land zo hoog mogelijk te maken. Opbrengst betekent dat je per ha zoveel mogelijk wil oogsten. Meer oogsten betekent meer zaaien. Maar zaad heeft water en nutriënten nodig en die zijn schaars. Een extra kg zaad per ha resulteert niet in dezelfde opbrengst als de eerst kg zaad die werd uitgespreid. Kortom: de landbouwer loopt hier tegen een oude wetmatigheid in de economie nl. de wet van dalende opbrengsten die stelt dat de marginale opbrengst van een proces kan verminderen bij stijging van één productiefactor als de andere productiefactoren constant blijven. Diezelfde wet is natuurlijk ook niet onbekend in productiebedrijven. Meer werknemers resulteert zelden in een evenredige stijging van de output.

Maar is de wet van de dalende opbrengsten nog geldig in onze huidige economische realiteit? We hebben ons immers al lang ontkoppeld van het agro- en industriële tijdperk. Met alle respect voor pionier economisten, waaronder ook Karl Marx, misschien is ze wel gedateerd? De vraag stellen is ze in dit geval niet noodzakelijk beantwoorden. Ik merk immers ook bij sommige dienstenbedrijven op dat men in termen van deze wet blijft redeneren. Een extra aanwerving is succesvol als de nieuwe medewerker zichzelf terugverdient. Gevolg: de interne ROI daalt.

Dat moet beter kunnen. We moeten de wet van dalende opbrengsten niet langer beschouwen als een economische wetmatigheid, maar wel als een economische sensor. Een dienstenbedrijf dat er niet in slaagt om de marginale opbrengst te verhogen door inbrengen van meer menselijk potentieel, moet in vraag stellen of het wel diensten in de markt zet die echt meerwaarde creëren.

Hoe kan het daarin slagen? Even terug naar de landbouw: de kg extra zaad kan wel degelijk evenveel opbrengen door bv. bemesting, gebruik van hoogwaardiger zaad,...Door innovatie heeft de landbouw haar opbrengsten over decennia verveelvoudigd. In de dienstensector is het vooral kwestie om de werknemers te 'bemesten' door omstandigheden te creëren waarin ze hun potentieel echt kunnen gebruiken en met volle goesting mee werken aan het uitwerken van een gemeenschappelijke visie. Bedrijven die daarin succesvol zijn hebben m.i. een perfect evenwicht gevonden tussen het stimuleren van medewerkers om initiatief te nemen en het bieden van houvast om de aard van initiatieven in lijn te houden met de visie van het bedrijf. Anders gezegd: "Zorg ervoor dat medewerkers een zandbak hebben om in te spelen, maar maak hem niet te groot want dan wordt het een woestijn waarin ze verdwalen."De visie geeft de contouren van de zandbak aan.

Kortom: het is te hopen dat we er in slagen om de wet van de dalende opbrengsten naar de archieven te verwijzen. Het zal nodig zijn door de toenemende schaarste aan creatief talent...