We spreken einde 19de eeuw. De Duitse militaire staf staat voor een dilemma. Duitsland bereidt zich voor op een tweefrontenoorlog met Rusland en Frankrijk. De strategie die daarvoor is uitgestippeld is in eerste instantie eerder conservatief. Duitsland beseft immers dat het niet op twee fronten tegelijk kan overwinnen. Met de mislukte inval van Napoleon in Rusland in gedachten, willen de Duitsers in eerste instantie mikken op een verdediging aan de Russische grens en een voorzichtige aanval aan de Franse grens.
Maar de Duitse generaal Von Schlieffen heeft een gedurfder plan voor ogen. In de wetenschap dat Frankrijk een 6-tal weken nodig zou hebben om te mobiliseren, mikt Von Schlieffen op een Blitzoffensief. In de veronderstelling dat Frankrijk de neutraliteit van de Lage Landen en Zwiterland niet zou schenden en haar troepen dus vooral richt op de regio Elzas-Lotharingen, plant Von Schlieffen een brede cirkelvormige beweging door België en Nederland om Frankrijk vanuit het Noorden binnen te vallen. Bij aanvang zouden schijnaanvallen aan de Oostelijke grens de Fransen uit hun tent lokken om zich resoluut op deze verdedigingslinie te concentreren. De Duitsers zouden daarbij zelfs terugtrekken om de Fransen dieper in de val te laten lopen. Na de Noordelijke inval zou via een sikkelbeweging de Franse troepenmacht ingesloten worden. Tot daar de strategie...
In de praktijk verliep een en ander niet volgens plan. Helaas had Von Schlieffen een kleinigheid over het hoofd gezien. Het Belgische spoorwegennetwerk...
Snelheid van verplaatsen is vrij cruciaal in een Blitzkrieg. Het Belgische spoorwegennetwerk was echter niet voorzien op de massale Duitse troepenbeweging. Omdat treinvertragingen niet voorzien waren in het lijvige Schlieffenplan, ontstond er verwarring binnen de gelederen. Een tweede verkeerde inschatting in het plan was dat er een verschil is tussen een leger verslaan en een land. Zowel in het neutrale België als het aangevallen Frankrijk ontstond er bitsig verzet dat de opmars van de Duitsers sterk vertraagde. Bovendien gingen de Russen veel sneller over tot actie waardoor Duitse troepen sneller dan voorzien zich moesten verplaatsen van Frankrijk naar Rusland.
Mooi staaltje van twee verschillende strategieën. Het Schlieffenplan was in een volumeus naslagwerk tot in details beschreven, inclusief exacte timing. Het plan moest tot in de puntjes gevolgd worden, ongeacht de situatie ten velde. Lagere officieren kregen geen enkele vrijheid van handelen.Stel daar tegenover de Belgen en Fransen. Weinig plannen, op sommige vlakken een slechte tot geen organisatie, maar een onverzettelijke wil om te overwinnen. En die wil vertaalde zich in een enorme empowerment op het strijdveld, waarbij lagere officieren juist wel beslissingen konden nemen in functie van de situatie. En omgekeerd creëerde juist die gedeeltelijke autonomie een sterke motivatie. Terwijl de Duitsers schaak speelden, waren de Belgen en Fransen aan het pokeren. Same objective, different rules...
Ook bij innovatie loert het risico op 'overplanning' altijd om de hoek. Dit doctoraatsonderzoek onderzocht de impact van samenwerking van academische spin-offs met risico investeerders. Blijkt dat de slaagkans op overleven vaak afneemt bij dergelijke samenwerking. Dat is een enigszins verrassende conclusie. Je zou immers vermoeden dat de professionele ondersteuning door een risico-investeerder een garantie is voor succes. Eén van de verklaringen in het onderzoek is dat die samenwerking geïnitieerd wordt vanuit een sterk, gedetailleerd plan. De drang om zo lang mogelijk vast te houden aan dat plan, initieert Schlieffen-alike effecten...
Nu, laat ons niet alle investeerders over één kam scheren. Recent sprak ik met een investeringsfonds manager die aangaf dat financiële plannen geen prioriteit zijn. It's the entrepreneur and her team, you stupid...
Kortom: Von Schlieffen maakte de fout om te denken dat Strategie een To-do lijst is, terwijl het natuurlijk enkel een To-Do lijst aanstuurt...
Met dank aan prof. Ron Meyer om mij in te wijden in de opzet van het Schlieffenplan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten