Wat een risicoquotiënt mij leert over innovatie...

Het kleine misverstand op het podium van de Koningin Elisabethzaal zal allicht niet alleen een teleurstelling geweest zijn voor de violiste die wat te enthousiast haar eeuwige roem tegemoet liep. Nochtans heeft ze per slot van rekening die zo gegeerde roem zo toch maar verworven. De kans is immers groot dat concertorganisatoren het verschil tussen Yoon en Young ook niet opmerken, dus een succesvolle carrière lacht haar toe.  Teleurgesteld waren allicht ook weer de vele experten die een andere winnaar of winnares hadden voorspeld. Ze zullen de jury onkunde of vooringenomenheid aanwrijven. Ongetwijfeld waren er ook wat gokkers die door de 'slip of the tongue' van de juryvoorzitter hun winst zagen wegsmelten. Die gokkers hadden tenminste het voordeel dat ze veel beter vooraf het risico op een verkeerde beslissing konden inschatten.  Veel beter dan de muzikale experten. Dat tonen in elk geval studies van de Engelse psycholoog Dylan Evans  aan.

Evans is een expert in wat de laatste jaren gecatalogeerd wordt als risico-intelligentie. Die intelligentie wordt bepaald door je vermogen om in kanspercentages te denken en je vermogen om goed in te schatten hoe je met dat risico moet omgaan. Bankiers en artsen blijken bijvoorbeeld een eerder lage risico-intelligentie te hebben. Van die eersten mag je dat verwachten na de malaise van enkele jaren terug. Bij een bezoek aan een arts is het vooruitzicht om tegenover iemand te zitten die weinig zicht heeft op risico's bij het nemen van beslissingen niet echt  geruststellend te noemen. En toch... Laatst hoorde ik nog iemand die chronische rugklachten heeft, vertellen dat zijn arts hem vertelde dat een rugoperatie mogelijk was. Op zijn vraag aan de arts wat het risico op een mislukte operatie was, gaf de arts geen antwoord. Op de vraag of de arts zelf de operatie zou laten doen bij een vergelijkbare rugkwaal, wimpelde hij de vraag af als niet relevant. Artsen zijn gemiddeld genomen erg voorzichtig in hun prognoses en proberen daardoor (al dan niet onbewust) hun eventuele verkeerde inschattingen te maskeren.

Gokkers en bv. jobs als militairen en brandweermannen hebben dan weer een veel beter vermogen om risico's in te schatten. Allicht heeft het er mee te maken dat ze hun eigen leven er bij kunnen inschieten als ze te lichtzinnig omgaan met die risico's.  Regeringsleden daarentegen zijn eerder te plaatsen in de categorie van de artsen. Al ooit een regeringslid in termen van risico horen spreken trouwens? Het idee van onfeilbaarheid is nooit ver weg in regeringskringen. Onfeilbaarheid veronderstellen en daadkracht tonen: ze worden nogal eens door mekaar gehaspeld.

Ons onvermogen om goed risico's in te schatten is allicht één van de vaakst onderschatte gebreken. De verzekeringssector heeft er haar business model rond gebouwd. Vraag is: hoe brengen ondernemers het ervan af? Ondernemerschap impliceert diverse risico's (financieel, faling, relationeel,...). Bij innovatie is risico-inschatting extra belangrijk.  Echt studiemateriaal is niet direct te vinden, maar wel wat indicaties. Uiteraard bestaat dé ondernemer ook niet. Mensen die met hun eigen geld ondernemen, sluiten nauwer aan bij de brandweermannen. Ze worden ook snel met hun inschattingsfouten geconfronteerd, dus zijn vaak beter in staat zijn om met risico om te gaan. CEO's die 'ondernemen' met de middelen van anderen, sluiten dichter aan bij de bankiers. Ze nemen meer risico, niet altijd doordacht, en dat kan leiden tot enorm hoge toppen, maar ook tot erg diepe dalen. Hoe meer risico je neemt, hoe groter de factor geluk wordt, een factor die behoorlijk onderschat wordt, stelt Daniel Kahneman. Nu, geluk kan je afdwingen en een goede risico-intelligentie is daarbij een fundament.

Wil je zelf weten hoe je scoort op vlak van risico-intelligentie? Dylan Evens ontwikkelde een test om je 'risicoquotiënt (RQ)' te meten.Het kan misschien een leidraad zijn bij de beslissing die je straks moet nemen.