Wat examens mij leren over innovatie...

Examentijd. Met een leerkracht onder je dak, merk je dat het niet alleen voor studenten een stresserende tijd is. Het gros van de leerkrachten lijdt allicht wel eens mee met leerlingen waarvan ze weten dat ze het wel kunnen, maar niet waarmaken op het moment van de waarheid. Als ik het verbeterwerk aanhoor, weet ik dat de frequentie aan gezucht een maat is voor fouten die hadden kunnen vermeden worden. Een pientere student die zich al eens in start-up middens begeeft, zal dan allicht aanbrengen dat fouten maken iets is dat je wijzer maakt. Ze vergeet dan wel even het verschil tussen falen en fouten maken. Falen doe je als je bewust nieuwe zaken exploreert en zo met vallen en opstaan leert dat iets niet werkt of juist wel. Falen is dus iets voor onder het academiejaar. Sommige leerlingen zoeken dan op eigen initiatief  de grenzen van de leerstof op en slaan daarbij al eens de bal mis. Er zitten potentiële ondernemers in die groep, dus dat kan alleen maar aangemoedigd worden.

Het verkennen van nieuwe concepten en grenzen is een pijler om een innovatiecultuur binnen een bedrijf uit te werken. Edison zei niet voor niks dat (vrij vertaald) innovatie slechts 1% inspiratie en 99% volharding is. Een essentieel fundament van die volharding was het doen van snelle experimenten. Hij organiseerde zijn atelier dusdanig dat mensen, apparatuur en andere middelen gericht waren op het snel en betrouwbaar uitvoeren van experimenten. Die experimenten leverden informatie waaruit Edison snel lessen kon trekken of een nieuw product potentieel had. Zo'n 1000 experimenten had hij nodig om tot zijn finale gloeilamp te komen.

Edison was daarmee een voorloper van wat men in innovatietermen 'enlightened experimentation' noemt. Snel en frequent experimenteren is daarbij het hart van het innovatieproces. Doel daarbij is om continu te leren of de beoogde innovatie nog tegemoet komt aan de marktnood. Waar Edison het met veel creativiteit en handwerk moest aanpakken, geeft nieuwe technologie bedrijven op dit moment een enorme hefboom om 'enlightened experimentation' te omarmen. Wat ik echter vaststel in gesprekken is dat sommige ondernemers naar die nieuwe technologie kijken vanuit een oogpunt van kostenreductie: een computermodel of een 3D geprint prototype als een goedkopere variant van een fysisch model. De extra mogelijkheden door nieuwe technologie worden daarbij nogal eens over het hoofd gezien.

Er zijn een aantal algemene richtlijnen die je best voor ogen houdt als je een experimenteercultuur in je bedrijf wil uitbouwen:

• organiseer je bedrijf om snel experimenten te kunnen opzetten door kleine teams op te zetten die kernpersonen uit verschillende afdelingen bevatten
• stel bij elk experiment vooraf het doel en de te valideren hypothese voorop
• leer omgaan met de vereiste nauwkeurigheid van experimenten, i.e. in de exploratieve beginfase van een innovatieproject kan je best met goedkopere, minder nauwkeurige experimenten werken, terwijl de nauwkeurigheid moet toenemen later in het proces

Belangrijkste aandachtspunt vind ik echter zelf het bewustzijn dat nieuwe technologie experimenten mogelijk maakt die vroeger niet denkbaar waren. Dat laat toe om extremere concepten te verkennen om daaruit lessen te trekken. Je zoekt met andere woorden bewust de grens op van wat zinvol en/of haalbaar is. Failing forward, een concept dat vandaag te pas en te onpas over de lippen gaat, impliceert dat je (extreme) concepten verkent om te leren wat niet werkt. Die wijsheid brengt je dan naar de unieke oplossing die wel aansluit bij de marktnood. BMW ging er vroeger altijd vanuit dat een stevige bodemplaat van de carrosserie een voorwaarde was voor een goede crashbestendigheid. Tot één van de BMW ingenieurs die vastgeroeste hypothese in vraag stelde en via computertests tot de conclusies kwam dat een sterkere bodemplaat juist resulteerde in meer impact ter hoogte van de chauffeur. Vroeger was het ondenkbaar dat kosten zouden worden gemaakt om zo'n breed gedragen hypothese in vraag te stellen. Nieuwe technologie wordt best gebruikt om oude aannames in vraag te stellen.

De december-examenperiode is voor de meesten na vandaag achter de rug. Hopelijk met een minimum aan te vermijden fouten. Hoewel het gezucht aan de overzijde erop wijst dat enkelingen toch gezondigd hebben tegen alom gekende wiskundige begrippen. Ze moeten stevig in de schoenen staan om die fundamenten van de wiskunde in vraag te stellen. Een experiment (al dan niet uit het ongerijmde) opzetten als eerste stap is hen dus aangeraden. Ik wens je alvast een prettig 2017 met veel energie om nieuwe horizonten te verkennen binnen je bedrijf en daarbuiten...