Wat Janus mij leert over innovatie...

We leven in woelige tijden. Het Europese continent wordt op haar grenzen terug geconfronteerd met de breekbaarheid van een lange vrede en van duurzame economische groei. Hoewel de economische spanningen momenteel vooral in Griekse wateren rimpels veroorzaken, denk ik bij al die malaise eerder aan de mythe van de Romeinse God Janus. Hij was de god van het begin en het einde. Hij symboliseerde daarbij ook de transitie en verandering: van verleden naar toekomst, van jong naar oud en van de ene visie naar de andere. Ik had het niet geweten, moest ik vorige zomer niet in Rome gepasseerd zijn bij de triomfboog die ter ere van hem werd opgetrokken. Die Janus was trouwens niet echt tegen cumul. Zo werd ook om zijn gunsten geroepen bij het begin van het oogstseizoen en bij huwelijken en geboortes.

Wat de naam Janus bij je allicht een belletje doet rinkelen, is zijn kop. Hij wordt immers afgebeeld met twee gezichten. Een erg handige speling van het lot voor iemand die in het verleden en in de toekomst moet kunnen kijken. Ik denk dat iedere ondernemer soms voor even zo'n januskop wel op prijs zou stellen. Een goede strategie is toch altijd gebaat met wat ervaring uit het verleden en een goede kijk op de toekomst. Innoveren is per slot van rekening vandaag doen met de ervaring en kennis uit verleden wat morgen nodig is. Je zou voor minder een Januskop nodig hebben.

Zoals wel meer het geval is in taal, worden positieve eigenschappen soms ook negatief in een andere context. Dat lot kon ook de Januskop niet ontlopen. Iemand met twee gezichten, kan evengoed iemand zijn die zijn gedrag en wat hij zegt aanpast naargelang de omstandigheden. Die ommezijde van de Januskop is vaak een onbewuste valkuil bij het communiceren van veranderingsprocessen. Ook bij het voeren van gesprekken met klanten in de aanloop naar een nieuwe ontwikkeling, komt Janus soms wel eens bij aan tafel zitten, niet altijd met slechte bedoelingen trouwens. Klanten laten niet altijd het achterste van hun tong zien, maar soms zitten ze zelf ook nog in de fase dat ze hun probleem proberen te definiëren.

De populariteit van Janus kwam er vooral doordat hij instond voor het openen en sluiten van de hemelpoort. Bij gebeden, de hitlijsten uit die tijd, stond hij vooraan in de lijst omdat zonder hem de andere goden niet bereikbaar waren. Een goede postionering, altijd belangrijk...