Wat de kracht van weten wat je niet weet van Adam Grant me leert over innovatie...

Een boek over de kracht van heroverwegen, openstaan voor andere perspectieven en vraagtekens zetten bij je eigen mening en die van anderen. Dat trekt de aandacht. Beter gezegd: het trekt mijn aandacht. Heroverwegen is een vaardigheid die ik een paar mensen die het nieuws de afgelopen jaren sterk beheersen toewens. Plezier durven hebben in je ongelijk verrijkt je als mens al zal niet iedereen het daarmee eens zijn. Dat geeft meteen ruimte voor dialoog als je die ruimte wil nemen. Heroverwegen is ook een nuttige pijler voor een innovatiecultuur in een bedrijf. Het creëert ruimte voor experiment en voor taakgerichte conflicten die stuwend zijn naar vernieuwing en vooruitgang. Adam Grant beschrijft zeer bevattelijk en doorspekt met voorbeelden manieren om een open houding te cultiveren, van mening te veranderen als die niet meer zinnig is en meer belang te hechten aan nederigheid en nieuwsgierigheid.  Het eerste luik in het boek gaat over individueel heroverwegen en kon ik het meeste smaken. Grant wordt wat minder concreet als het gaat over intermenselijk en collectief heroverwegen.

Individueel heroverwegen stimuleer je bij jezelf door je aan te leren om dingen vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Tips daarbij zijn:

• Denk als een wetenschapper: beschouw je overtuiging als een ingeving of een hypothese die je gaat toetsen. Strategie benader je best als een experiment. Innovatiestrategie zeker.
• Definieer jezelf in termen van waarden in plaats van meningen. Als je je overtuigingen niet koppelt aan je ‘ik’, kun je ze gemakkelijker loslaten. Het laat je toe plezier te hebben in je ongelijk. Wanneer je ongelijk hebt, weet je zeker dat je iets bijgeleerd hebt. Een goede oefening is om bij het vormen van een mening, jezelf af te vragen wat nodig is om die te weerleggen. Ongelijk durven hebben is bij innovatie een essentiële pijler om bij te sturen.
• Zoek naar informatie die tegen je overtuiging ingaat door met mensen te interageren die je aan het denken zetten zelfs als je het niet met hen eens bent. Zeker bij startups is het een must om open te staan voor signalen die minder positief zijn voor je beoogde aanbod.

Je zelfvertrouwen goed afstemmen

4.  Pas op dat je niet strandt op de piek van onbenul en dat je zelfvertrouwen niet verwart met competentie. De piek van onbenul is de zelfoverschatting die ontstaat als je iets over een onderwerp weet. Dat resulteert uit het onvermogen om na te denken over het denken. Zelfvertrouwen + bescheidenheid leidt tot zelfverzekerde bescheidenheid en dat zet je open voor heroverwegen. Het impliceert vertrouwen in je sterktes, maar ook bewustzijn over de zwaktes. 

5.  Mobiliseer de voordelen van twijfel. Weten wat je niet weet is immers de opstap naar het ontwikkelen van expertise. Het bedriegerssyndroom impliceert dat mensen bang hebben om door te mand te vallen waardoor ze zich meer gaan inspannen, slimmer gaan werken en beter leren.

6.  Omarm het plezier in je ongelijk. Door je zelf niet te serieus te nemen, kun je focussen op zelfverbetering. Onderzoek duidt erop dat je gelukkiger bent naarmate je jezelf vaker op de hak neemt. Dat vraagt natuurlijk enig zelfvertrouwen. Onzekerheid over jezelf is vaak de voedingsbodem om juist vast te houden aan het eigen gelijk.

Andere uitnodigen om je denken aan te vechten

7.     Leer iets nieuws van iedereen die je tegenkomt. Iedereen weet wel iets wat je niet weet. 

8.    Bouw een tegengasnetwerk van critici door ze expliciet te respecteren voor andere meningen. Het is  bij innovatie de beste manier om je assumpties op een wetenschappelijke manier te valideren.

9. Schrik niet terug van een constructief conflict. Taakconflicten bevorderen heroverwegen, relatieconflicten zijn doorgaans daarentegen contraproductief. De afwezigheid van conflict is niet harmonie maar kan naar apathie neigen. Het is onfatsoenlijk om een conflict uit de weg te gaan. Zwijgen is een gebrek aan respect voor de mening van de ander en een gebrek aan vertrouwen.  Een meningsverschil beginnen met de vraag ‘kunnen we daarover debatteren’ geeft aan dat je wil denken als wetenschapper en niet als aanklager. ---.

2.      Intermenselijk heroverwegen

Door betere vragen te stellen

10. Oefen in overredend luisteren. Anderen aanzetten tot openheid, vraag meer luisteren en vragen stellen dan praten. Goede onderhandelaars zoeken punten van overeenstemming (overzichtseffect), beperken het aantal argumenten om ze niet te verwateren, gaan zelden in verdediging, stellen veel vragen als uiting van hun nieuwsgierigheid in de mening van de andere en ze vertellen vaak over hoe het proces loopt naar hun inschatting. Bij innovatie ben je eerst op zoek naar informatie en vermijd je dus best dat je je idee al aan het verkopen bent. Het is één van de basisprincipes van lean innovatie.

11. Vraag niet waarom maar hoe. Waarom moedigt extreme opvattingen aan. Bij pogingen om hun overtuiging om te zetten in werkelijkheid, beseffen mensen vaak de beperkingen van hun inzicht en worden ze gematigder. Bij innovatie probeer je vooral inzicht op te bouwen hoe je oplossing zou gebruikt worden en of ze zo bijdraagt aan de uitdaging van de gebruiker.

12.   Vraag ‘welk bewijs zou jou van mening doen veranderen.’ Welke vaststellingen zullen ertoe leiden dat je beseft dat je geen valabel idee hebt om uit te werken? Als daar geen antwoord op komt, is verder discuteren allicht minder zinvol.

13.  Vraag hoe mensen hun mening oorspronkelijk hebben gevormd. Vaak is dat arbitrair, zonder er goed over na te denken. Je kan heroverwegen aanmoedigen door te vragen wat hun overtuiging zou zijn geweest moesten ze op een andere plaats of in een andere tijd geboren zijn.

Door meningsverschillen niet als een gevecht maar als een dans te zien

14.   Erken de punten van overeenkomst. Dat is geen zwakte. Je laat zien dat je niet star vasthoudt aan je eigen waarde en dat motiveert de ander om een standpunt te heroverwegen. Je vermijdt ook te denken in stereotypen. Door tegenfeitelijk denken stel je je voor hoe je standpunt anders had kunnen zijn in een andere context.

15.   Minder is vaak meer. Teveel argumenten verzwakken je mogelijk omdat je defensief wordt. Focus op de sterkste argumenten. Bij innovatie focus je op je belangrijkste meerwaarde/features.

16. Benadruk autonomie en respecteer de autonomie van de andere om de mening te herzien. Motivational interviewing  vertrekt vanuit uitgangspunt dat je mensen zelden kunt motiveren om te veranderen. Je kan hen wel helpen op hun eigen motivatie te vinden. Dit omvat 3 technieken: open vragen stellen (over de manier waarop iemand tot een beslissing kwam), reflectief luisteren en beamen dat de betrokkene wil en kan veranderen (maar zelf de keuze heeft en die wordt gerespecteerd). Het omvat het herkennen van de eigen drijfveren en het in kaart brengen van een eerste haalbare stap.

17.   Praat over het gesprek en het proces door bv. emoties te benoemen.

3.      Collectief heroverwegen

Door genuanceerde gesprekken te voeren

18. Maak controversiële onderwerpen complexer. Elk verhaal heeft immers meer dan 2 kanten en grijstinten (binary bias). Mensen zijn meer bereid tot heroverwegen als je de onderwerpen laat zien door de vele lenzen van een prisma. Meer perspectieven geeft meer kans tot overeenstemming. Wanneer zwart en wit de enige beschikbare opties zijn, glijd je gemakkelijk af naar wij tegen zij. Pas als je een besef van nuances hebt, weet je dat geen enkel gedrag altijd effectief is en dat alle remedies onbedoelde gevolgen hebben. Ik ben nogal een liefhebber van deze aanpak.

19.  Wees niet bang voor voorbehouden en onzekere factoren. Het erkennen van strijdige beweringen en resultaten, verzwakt niet je geloofwaardigheid. Wanneer deskundigen hun twijfel toegeven, zijn mensen eerst verrast en als gevolg schenken ze meer aandacht aan de essentie van de argumentatie. Een wetenschappelijke houding impliceert dat je de uitkomsten van een onderzoek accepteert op basis van de methode, zonder dat je vooraf de conclusie kent. Bij het valideren van een mogelijke innovatie, ga je zwakke punten niet uit de weg.

20.   Vergroot je emotionele bereik door emoties toe te voegen in een gesprek. Emoties verminderen niet noodzakelijk de productiviteit. Niet het uiten van emotie staat heroverwegen in de weg, maar een beperkt bereik van emotie.  

Door kinderen te leren heroverwegen

21. Maak eens in de week korte metten met een mythe tijdens het eten. Op jonge leeftijd is het makkelijker om onjuiste overtuigingen te ontkrachten. Kinderen worden best geleerd om te denken als fact checkers door informatie te onderzoeken in plaats van te consumeren, door status en populariteit niet te zien als teken van betrouwbaarheid en te beseffen dat de zender van informatie vaak niet de bron is.

22.   Laat kinderen meerdere versies maken (bv. van een tekening of verhaal) en anderen om feedback vragen. Mogelijk leren ze de verwarring omarmen en verwachten ze niet alles in één keer perfect te doen. Verwarring kan een signaal zijn dat er nieuw terrein moet worden verkend. Perfectionisme zit dat soms in de weg.  Het is belangrijk een verschil te maken tussen ‘je werk beoordelen’ en ‘jezelf beoordelen’.  Het eerste geeft ruimte voor persoonlijke groei in je werk. Start-ups die durven tweaken op hun originele idee, zijn succesvoller.

23.   Vraag kinderen niet meer wat ze later willen worden. Door je vast te leggen op één identiteit, sluit je immers mogelijk andere uit. Werk beter te zien als dingen om te doen eerder dan een identiteit.

Door lerende organisaties te creëren

24.   Schaf beste praktijken af. Om te zorgen dat mensen blijven zoeken naar betere werkwijzen, is het beter om over te gaan op procesverantwoordelijkheid en voortdurend te streven naar betere praktijken. Een sterke vraag in dat verband aan jezelf en anderen is: “hoe weet je dat?”. Ze oordeelt niet, maar vertrekt vanuit nieuwsgierigheid en twijfel.

25. Zorg voor psychologische veiligheid wat begint met leiders die bescheidenheid voorleven. In kennisorganisaties kan zelfcensuur ontstaan tegenover experts die alle antwoorden lijken te kennen, die steeds de neiging hebben om hun wetendheid te verkondigen al dan niet retroactief. Leiders die enkele van hun eigen onvolkomenheden toegeven op basis van constructieve feedback, gevende beste weg naar psychologische veiligheid. Er is zelfverzekerde bescheidenheid nodig om toe te geven dat je niet af bent, maar in ontwikkeling.

26.   Houd een heroverweeg scorekaart bij.  Evalueer beslissingen niet uitsluitend op resultaten maar ook op het proces om opties af te wegen. Een goed proces met een slechte uitkomst kan een slim experiment zijn.

Door te blijven openstaan om je toekomstvisie bij te stellen

27. Weg met het 10-jarenplan. Een passie kun je ook ontwikkelen in plaats van te ontdekken. Door slechts 1 dag vooruit te plannen, sta je  meer open voor heroverwegen. Geluk is trouwens vaak meer een zaak van wat je doet versus waar je bent.

28.   Bekijk ook je activiteiten eens opnieuw, niet alleen je omgeving. Plezier komt en gaat, zingeving is meestal duurzamer. Ik wil/kan bijdragen aan iets belangrijks geeft meer eigenwaarde dan ‘ik ben belangrijk’.

29.  Plan een levensevaluatie in. Je geraakt makkelijk in een spoor dat je je steeds meer inzet voor onbevredigende activiteiten. Het is de moeite waard om je leven eens of tweemaal per jaar onder de loep te nemen. Zo ga je na hoeveel je leert, hoe je overtuigingen en doelen zich ontwikkelen en of je je plannen moet heroverwegen

30.   Maak tijd vrij voor heroverwegen. Stel als doel om één uur per dag te besteden aan denken en leren.  Vraag aan je tegengasnetwerk welke ideeën en meningen je volgens hen moet heroverwegen.

      30 tips is niet weinig. Ongetwijfeld zijn er bij iedereen een aantal ingebed in natuurlijk gedrag, maar minstens evenveel zijn er die een uitdaging zijn. Bij mij toch. Ook hier geldt de piek van onbenul: je denkt op basis van enkele gedragingen al snel het heroverwegen te beheersen. Niets is minder waar natuurlijk. Er zijn zeker een aantal van de tips die wat schuren als je eraan denkt ze beter toe te passen. Plezier hebben in je ongelijk vanuit het nieuwe inzicht dat het brengt is eentje die ik alvast met  plezier nog meer wil omarmen. Ongelijk hebben en erkennen is een zwaar onderschatte meerwaarde in onze maatschappij. Ongelijk hebben kan enorm verrijkend zijn en verbindend werken als het niet geïnternaliseerd wordt. Maar misschien denk je daar wel anders over? Dan kunnen we daar bij gelegenheid eens over debatteren. Vragen als 'hoe heb je die mening opgebouwd' en vooral 'wat is er nodig om jou van gedacht te doen veranderen' heb ik na het lezen van dit boek in mijn rugzak van actief luisteren toegevoegd...