Wat het Infinite Monkey Theorema me leert over innovatie...

Er zijn drie soorten leugens: leugens, grotere leugens en statistieken. Het is een quote die elke politicus best uit zijn mouw kan schudden als een of andere statistische analyse zijn beleid in diskrediet dreigt te brengen. Het woord statistiek is niet zo maar afkomstig van het Latijnse statisticum collegium wat zo veel wil zeggen als 'les over staatszaken'. Zeker is dat de statistiek de onzekerheid of beter gezegd de onnauwkeurigheid van de verkregen informatie probeert in te schatten. Niet voor elk soort informatie biedt statistiek dus een meerwaarde. Er was bijvoorbeeld weinig statistiek nodig om te weten dat het examen statistiek van Professor Theo Van de Water zaliger een buisvak was in de kandidaturen bij de KULeuven.

Innoveren gebeurt meestal wel met enkele onzekere variabelen. Is die techniek echt wel geschikt voor onze toepassing? Staat de markt open voor een nieuwe aanpak? Zullen mijn verkopers in staat zijn om een dienst te verkopen in plaats van een product? Volstaat ons werkkapitaal voor de beoogde marktuitbreiding?  Veel vragen en meestal slechts beperkte informatie om die vragen te beantwoorden. De vraag is dus: hoe om te gaan met die onzekerheid? Geen nood, de statistiek brengt raad via optie-analyse. Opties, vooral bekend uit aandelenland, zijn een recht (dus geen verplichting) om een bepaalde actie in de toekomst te ondernemen. Waar het bij aandelen draait om een aankoop- of verkooprecht, is de mogelijke actie in het bedrijfsleven eerder gekoppeld aan het uitvoeren, uitstellen, annuleren, uitbreiden...van een project. Het woord business case wordt dan meestal in de mond genomen. Deze blog ambieert geen opleiding Optieanalyse te geven, dus voor de beginselen verwijs ik u graag door naar gespecialiseerde kanalen.

Aanleiding voor deze blog was een radiointerview waarin iemand de stelling van de eindeloos typende apen aanhaalde, beter bekend als 'the infinite monkey theorem'. Basisstelling bij dit theorema is dat - als men maar lang genoeg wacht - een aap die in willekeurige vorm letters typt op een typemachine het werk van William Shakespeare kan reproduceren. Deze stelling hebben we te danken aan de statistiek. Boeiend toch, dat vakgebied. Als we even uitgaan van een eenvoudig toetsenbord met 30 toetsen, is de kans dat de aap de eerste letter juist typt 1/30. De kans dat hij de eerste twee letters goed typt is (1/30)(1/30)... Reken zo door en je weet: de kans dat de aap MacBeth uit zijn losse pols schudt kan nooit nul zijn. Tot hier de bijdrage van de statistiek. Testen met echte apen resulteerden niet in een hoogstaand literair werk. Omdat de steekproef niet groot genoeg was zouden fervente statistici kunnen inbrengen, maar ongetwijfeld ook omdat de apen geen random gedrag vertoonden. Bij sommige tests werd het toetsenbord gemolesteerd. In andere gevallen werd de aandacht van de aap getrokken door één lettertoets die vervolgens 5 bladzijden lang werd aangeslagen. In sommige middens zou dat allicht als hoogstaande kunst gecatalogeerd worden.

Van apen naar teamleden is biologisch gezien niet zo'n grote stap. Ook teamleden vertonen geen random gedrag. Gelukkig maar. Innovatieprojecten zijn dus ook niet te vatten in statistische modellen. Gelukkig maar. Maar dat neemt niet weg dat hopen op innovatiesuccessen in lijn met het Infinite Monkey Theorem al even naïef is. Het goed inschatten van risico's en kansen maakt dus best deel uit van het innovatieproces. Dat mag maar hoeft niet noodzakelijk met een optie-analyse. Voor kmo's verhoogt een goed verrichte risico-analyse, bv. door een aantal assumpties te valideren, al sterk de kans op succes...