Wat meeuwen me leren over innovatie...

De lente is in het land en dat is voor Mooimakers, een initiatief van OVAM, Fost Plus en VVSG meteen jaarlijks het startschot voor de grote lenteschoonmaak. Zwerfvuil trekt zwerfvuil aan. Genoeg reden dus om afgelopen zaterdag met andere vrijwilligers 10-tallen zakken zwerfvuil te verwijderen in Meerhout, inclusief 3 kookpannen met anti-aanbak coating die op een strook van 2 km in de gracht waren gedumpt. De verhoogde aandacht voor de schadelijkheid van PFAS, moet iemand duchting doen panikeren hebben. Kleiner zwerfvuil spoelt vaak af en belandt dan in de riolering en uiteindelijk dus in de Noordzee. Genoeg reden om zondag met een deel collega's van VLAIO Team Bedrijfstrajecten ook mee te doen aan de beach cleanup in Oostende. Uiteraard, hoe kan het anders op het strand, luid aangemoedigd door de plaatselijke geverderde bevolking: een diversiteit van meeuwen.

In de orde van de steltloperachtigen neemt de familie van de meeuwen een bijzondere plaats in. Wat in de volksmond een meeuw is, waarbij het adjectief 'vervelende' nooit ver weg is, omvat een diversiteit van vogels zoals de zilermeeuw, dwergmeeuw, kokmeeuw, grote en kleine mantelmeeuw en grote burgemeester. Op veel fans moet de meeuw niet rekenen, toch niet op een zonnige zomerdag aan het strand. Nochtans omvat de familie van de meeuwen een rijke populatie van meer dan 40 soorten van vernuftige vogels. Dat die vaak zeer moeilijk van mekaar te onderscheiden zijn, zeker als ze nog jong zijn, zorgt ervoor dat ze ook bij ornithologen wel eens een zucht ontlokken. 

Dat meeuwen niet zo geliefd zijn heeft uiteraard vooral te maken met hun opvallende aanwezigheid. Niet enkel qua geluid, maar assertief gedrag is hen niet vreemd zoals dit filmpje illustreert. Je kan die beesten moeilijk verwijten dat ze massaal de massa opzoeken. Enig opportunisme is hun niet vreemd: ze weten dat de homo sapiens het niet zo nauw neemt met eten, en meer in het bijzonder met etensresten. Meeuwen zijn opruimers en soms is het nu eenmaal niet zo duidelijk of die friet in een bak(je) nog voor menselijke consumptie bedoeld is of niet. Voedselresten hebben we dus niet gevonden bij de beach cleanup. Sommige soorten meeuwen zijn ook niet vies van wat kleptoparasitisme, waarbij ze ook andere vogels of dieren wel eens een prooi afhandig durven maken. 

Meeuwen zijn bijzonder efficiënt en effectief in het jagen op voedsel. En ze pakken dat jagen ook vaak gezamenlijk aan. Een consortium van Engels, Australische en Chinese onderzoekers (publicatie) onderzocht het jachtgedrag van meeuwen en catalogeerde ze als meedogenloos efficiënt, waarbij ze doelgericht blijven met een minimum aan energieverbruik. Ze ambiëren om via een algoritme dat gedrag te imiteren om te bepalen waar in een cloud computing netwerk het best virtuele machines geplaatst worden. Die virtuele machines zijn een soort knooppunten die gegevensworkflows routeren naar fysieke supercomputers. Ze beschouwen daarbij de supercomputers als meeuwenvoer en de virtuele machines als de jagende meeuwen die hun kostbare doel in de gaten houden met de urgentie van een hongerige carnivoor. Meeuwen jagen zonder botsingen omdat ze van nature hun vlieggedrag afstemmen op de sterkste vogel onder hen. Aanvallen doen ze in een vorm van neerwaartse spiraal, berekend als een combinatie van cosinussen. Wat wiskundige optimalisatie is die vogels niet vreemd duidelijk.  Het imiteren van hun gedrag biedt perspectieven op een energiebesparing van 5,5% en een vermindering van de druk op het netwerk met zelfs 70% volgens de onderzoekers.  Qua inspiratie voor innovatie kan dat tellen.

Meeuwen zijn ook een zeer geliefkoosd studieobject op vlak van vliegen met een minimum aan energieverbruik. Ze hebben het vermogen om de hoek van hun vleugels en staartveren aan te passen om de lift en wendbaarheid te maximaliseren. Dat laat ze ook toe om op één plek te blijven hangen, waarbij ze de omgeving afzoeken naar voedsel. Niet zo verrassend dus dat deze prachtige vogels een inspiratiebron zijn geweest voor dronebouwers die dat vluchtgedrag willen imiteren om roterende componenten te vermijden. Festo bouwde ooit dit prototype, maar onzeker of er een geschikte business case achterzat, want echte toepassingen vind ik niet meer terug. De natuur imiteren is geen abosulute garantie op business succes. 

Meeuwen hebben met kraaiachtigen gemeen dat ze behoorlijk intelligent zijn. Het openbreken van schelpen doen ze bv. door ze van op grote hoogte te laten vallen. Voor het verschalken van wormen hebben ze deze hippe dans bedacht. Toegegeven, het zijn aandachttrekkers, maar ze halen er resultaat mee. Zelfs het concept freerider is hun niet vreemd.

Een 10-tal jaren terug speelden we een spel petanque op het strand dat de aandacht trok van een zilvermeeuw. Even dachten we dat het beest ons aan het aanmoedigen was, tot het een duikvlucht inzette, zich op de cochonnet (dat kleine houten balletje) stortte en die mee de lucht innam. Het vroeg behoorlijk wat lawaai van onze kant om de vogel te verschrikken, waarna die het balletje terug dropte en wij ons spel konden verder zetten. De meeuw had de smaak evenwel te pakken en trok uiteindelijk toch aan het langste eind: game over. Meeuwen mogen dan wel geniale jagers zijn, ze zijn niet onfeilbaar in het herkennen van voedsel. Of zouden ze nog slimmer zijn dan we denken...